آرزو
خودارزیابی صفحه 121
چرا شاعر می گوید: انسان باید دشمن هم داشته باشد؟
تا گاهی از افکار و اندیشه ها و کارهای آمی انتقاد کند و انسان را از خطا و غرور دور کند.
2 چرا پول، ارباب بدی است ولی خدمتگزار خوبی است؟
چون اگر ثروت و پول بر انسان حاکم باشد آگاهی و معرفت را از انسان خواهد گرفت و انسان را به هر سمت و
سویی خواهد کشاند انسان باید پول و ثروت را در اختیار خود بگیرد و در جهت خوب و مثبت به کار ببندند و حاکم
و فرمانروای این پول خود باشد
3 اگر شما به جای شاعر بودید، برای دوستانتان چه آرزوهای دیگری داشتید؟
اگر به پول و ثروتی برسد از آن به نیازمندان هم ببخشد_آرزو میکردم که خدا او را یاری کند تا با پدر و مادر و بزرگان با خوش رویی و مودب رفتار کند .
پیدای پنهان
خود ارزیابی صفحه 108
1- پاسخ شخص گمراه به مفضّل چه بود؟
اگر از شاگردان جعفر بن محد (ع) هستی، باید بدانی که او زیاده از این، سخنان ما را شنیده و با متانت جواب
گفته است، لذا تو هم شایسته با ما سخن بگو.
2- این درس را با درس اوّل ( آفرینش همه ...) مقایسه کنید و شباه تهای آنها را بیان کنید.
هر دو درس درباره نعمت هایی است که خداوند برای انسان ها آفریده است نعت هایی که ما را به عظمت و
بزرگی خداوند رهنمون می سازد.
3 چرا خداوند بزرگ، نعمت تفکّر و اندیشیدن را به انسان ها بخشید؟
خداوند نعمت تفکر به ما داده است تا در آفریده های خدا اندیشه کنیم و به حکمت و هدف آفریده ها فکر کنیم.
بیندیشیم که خداوند هر یک را برای چه کاری خلق کرده است. درباره نیروهایی که خداند در وجود انسان خلق
کرده و نعمت هایی مانند یاد آوری، فراموشی و … فکر کنیم و تصور کنیم که اگر این آفریده ها نبودند چه اتفاقی
می افتاد.
آشنای غریبان
معنی شعر آشنای غریبان صفحه 105
موج های پریشان تو را میشناسند
تمام اجزای هستی، حتی چشمه های پر جوش و خروش و موجهای آشفته، تو (امام رضا(ع)) را میشناسند.
پرسشِ تشنگی را تو آبی، جوابی
ریگ های بیابان تو را میشناسند
همان طور که آب در بیابان برای یک فرد تشنه حیاتی و ارزشمند است، وجود مقدس امام رضا(ع) هم برای
جویندگان حقیقت، مانند آب حیات است و اهل نظر و افراد خداشناس همگی او را میشناسند.
نام تو رُخصت رویش است و طراوت
زین سبب برگ و باران، تو را میشناسد
نام تو اجازۀ روییدن و شادابی و شکوفایی است به همین علت تمام برگ ها، گیاهان و قطره های باران تو را
میشناسند.
هم تو گل های این باغ را میشناسی
هم تمام شهیدان تو را میشناسند
همان طور که تمام گلها (شهیدان) با هم آشنایی دارند. (به خاطر هدف مشترک) تمام شهیدان نیز با تو
آشنایند، همان گونه که تو تمام شهیدان را میشناسی.
اینک ای خوب! فصل غریبی سرآمد
چون تمام غریبان تو را میشناسند
اکنون ای امام خوب من، زمان غریب بودن و نا آشنایی به پایان رسید ، زیرا تمام انسان های بیگانه و غریب تو را
میشناسند.
کاش من هم عبور تو را دیده بودم
کوچه های خراسان تو را میشناسد
ای کاش من هم در زمان شما حضور داشتم و وجود حقیقی شما را درک میکردم، کوچه های خراسان با تو
آشنا هستند
پیام آور رحمت
خود ارزیابی صفحه 94
1- منظور از جمله ((خداوند به دلها و کردارتان آگاه است)) چیست ؟
عمل بندگان بسیار مهم است نه ظاهر کار، چه بسا کارهایی که ظاهر خوبی دارند اما در نیت برای خدا نیستند
و فقط ظاهرشان برای خداست.
2- این درس را با درس پنجم (آداب زندگانی) مقایسه کنید و شباهت های آن را توضیح دهید.
در هر دو به برخی از عادات و آداب مهم زندگی اشاره دارند و از موارد مشترک و شبیه به هم می توان به موارد
زیر اشاره کرد:
1) گشاده رویی و کم سخن بودن
2) کمک به همنوع در مشکلات و رنجها
3) انتخاب هم نشین خوب
4) دربارۀ چیزی که علم نداری، حرف نزن.
3- بیت زیر با کدام بخش درس، ارتباط دارد؟
کمال است در نفس انسان، سَخُن
تو خود را به گفتار، ناقص مکن
ای ابوذر، اگر دربارۀ چیزی که به آن علم نداری، از تو پرسیده شود، بگو نمیدانم تا از پیامدهای ناگوار آن در امان بمانی. ای ابوذر، به اندازۀ نیاز سخن بگو.
4- از کدام قسمت درس بیشتر خوشتان آمد و لذت بردید؟
ای ابوذر، اگر دربارۀ چیزی که به آن علم نداری، از تو پرسیده شود، بگو نمیدانم تا از پیامدهای ناگوار آن در امان بمانی
زن پارسا
خود ارزیابی صفحه 85
1- چرا پدر رابعه، شب تولّد او دلتنگ خوابید؟
زیرا دخترش به دنیا آمده بود اما آنها نه در خانه لباس زیادی داشتند که او را در آن بپیچیند و نه توانسته بود
روغنی برای چراغ پیدا کند.
2- چه عنوان های دیگری میتوان برای این درس انتخاب کرد؟
زن با خدا، زن کامل، انسان متوکل، شفیع امت، مقام زن، رابعه و طرار، زن پاکدامن، زن مقرب و...
3- مهم ترین ویژگی های اخلاقی رابعه چه بود؟
راضی بودن به رضای خدا، توکل به خدا، شکرگزار نعمتهای خدا بودن، فروتنی در مقابل خدا، پارسا و پاکدامن
4- چکونه میتوان انسان کاملی بود؟
با توکل و ایمان به خدا؛ یعنی اینکه خدا را در همه حال و همه کار با خود همراه کردن و هر کاری را برای رضایت
او انجام دادن.
همزیستی با مامِ میهن
1- چرا میهن را به مادر تشبیه میکنند؟
چون همانند مادر گرامی، بزرگ و عزیز است و همتایی ندارد. زندگی فرزند وابسته به مادر است، زندگی مردم نیز وابسته به میهن است. فرزند بدون مادر پا به هستی نمیگذارد، ملت نیز بدون میهن، وجود خارجی ندارند. میهن و مادر هر دو فرزندان خود را در آغوش میکشند.
2- به نظر شما منظور از دو سویه بودن رابطة مادر و فرزند چیست؟
چون هم مادر، فرزند را دوست دارد و به خاطر فرزند از جان و مال خود میگذرد و هم فرزند نسبت به مادر مهر و محبت دارد؛ بنابراین این رابطه دو طرفه است.
3- یک جامعة همدل چه ویژگیهایی دارد؟
اعضای آن یک صدا هستند و با همه تفاوت های فکری که دارند، یک دل هستند. اعضای جامعة یکدل با هم، همفکری میکنند و برای پیشرفت جامعه برنامه ریزی میکنند و به سوی پیشرفت قدم بر میدارند.
4- چرا باید از وطنمان پاسداری کنیم؟
چون بدون وطن، ملت و مردم هم معنا ندارند و متحد نمیشوند؛ همچنین نا آرامی و هرج و مرج در وطن باعث هرج و مرج و اشوب در زندگی مردم و از بین رفتن عزت و ریختن خون انسانهای بیگناه میشود..
همنشین
خود ارزیابی صفحه 33
1- در متن درس، چه کسانی به عنوان مشاوران خوب، معرّفی شده اند؟
پدر، مادر، معلمان دلسوز، مربیان با تجربه
2- به نظر شما چرا سعدی، پسر نوح (ع) را با سگ اصحاب کهف، مقایسه کرده است؟
سعدی به تأثیر هم نشینی اشاره دارد و اینکه اگر انسان از خانواده مهمی هم باشد، دوست و همنشین بد میتواند او را از آن خانواده دور کند. همچنین میخواهد تأثیر هم نشین خوب را نیز یادآور شود اگر انسان خانواده و تبار والایی هم نداشته باشد، به واسطه هم نشینی با انسان های خوب و ارزشمند، ارزشمند و والا میشود، چون هم نشینی تأثیر خود را میگذارد.
3- چرا باید از معاشرت با همنشین بد، پرهیز کرد؟
هم نشینی و معاشرت با انسانهای بد، اگر چه تأثیر مستقیمی بر ما ندارد اما تأثیر غیر مستقیم دارد.
مثل آیینه
معنی شعر کار و شایستگی صفحه 26
جوانی، گهِ کار و شایستگی است
گهِ خود پسندی و پندار نیست
جوانی دوره کار، تلاش، کوشش و نشان دادن شایستگی هاست. دوره ای است که خیال های خام و خود پسندی و غرور در آن راه ندارد.
چو بفروختی، از که خواهی خرید؟
متاع جوانی به بازار نیست
وقتی که جوانی را آسان از دست بدهی، دیگر نمیتوانی آن را به دست آوری، چون جوانی، مانند کالا نیست که در بازار خرید و فروش شود و تو آن را بخری. (قدر جوانی را بدان)
غنیمت شِمُر، جز حقیقت مجوی
که باری است فرصت، دگر بار نیست
قدر و ارزش جوانی را بدان و در این دوره به دنبال کشف حق و حقیقت و درک آن باش، اگر جوانی بگذرد، فرصت درک حقیقت را نیز از دست میدهی و فرصت دوباره ای نخواهی داشت.
عجایب صنع حق تعالی
1- کدام بخش درس، به روز رستاخیز، اشاره دارد؟
در وقت بهار بنگر و تفکر کن که زمین چگونه زنده شود و چون دیبای هفت رنگ گردد، بلکه هزار رنگ شود.
2- عبارت (هر یکی را آنچه به کار باید، داد) را توضیح دهید.
خداوند طبق عدل و داد، هر چیزی را که مورد نیاز آفریده هایش هست، در اختیارشان قرار داده تا بتوانند زندگی کنند. هیچ یک از آفریده های خدا بدون حکمت، بدون برنامه و بی هدف خلق نشده اند. خدای بزرگ همه آفریده ها را با برنامه و هدفمند خلق کرده است.
فعالیّت اول
جدول زیر را کامل کرده و سعی کنید معنای کلمات را به خاطر بسپارید.
| ردیف | کلمه | معنا |
| 1 | تِلکَ | این، آن |
| 2 | حَکیم | حکمت آموز |
| 3 | یُقیمونَ | اقامه می کنند، برپا می کنند |
| 4 | یُؤتونَ | می پردازند |
| 5 | یُوقِنونَ | یقین دارند |
| 6 | مُفلِحونَ | رستگاران |
