گام به گام فارسی نهم درس سوم

‎‎جمعه, ۰۳ دی ‎۱۴۰۰

گام به گام فارسی نهم درس سوم

 مثل آیینه 


 

 معنی شعر کار و شایستگی صفحه 26 

 

جوانی، گهِ کار و شایستگی است

گهِ خود پسندی و پندار نیست

جوانی دوره کار، تلاش، کوشش و نشان دادن شایستگی هاست. دوره ای است که خیال های خام و خود پسندی و غرور در آن راه ندارد.

 

چو بفروختی، از که خواهی خرید؟

متاع جوانی به بازار نیست

وقتی که جوانی را آسان از دست بدهی، دیگر نمیتوانی آن را به دست آوری، چون جوانی، مانند کالا نیست که در بازار خرید و فروش شود و تو آن را بخری. (قدر جوانی را بدان)

 

غنیمت شِمُر، جز حقیقت مجوی

که باری است فرصت، دگر بار نیست

قدر و ارزش جوانی را بدان و در این دوره به دنبال کشف حق و حقیقت و درک آن باش، اگر جوانی بگذرد، فرصت درک حقیقت را نیز از دست میدهی و فرصت دوباره ای نخواهی داشت.

مپیچ از رهِ راست، بر راه کج

چو در هست، حاجت به دیوار نیست

از راه راست به راه کج منحرف نشو و تلاش کن که همیشه در راه راست قدم برداری، وقتی که راه راست وجود دارد، نیازی به راه کج نیست. خانه ای که در دارد ، نیازی نیست که از بالای دیوار وارد خانه شویم.

 

زِ آزادگان، بردباری و سعی

بیاموز، آموختن عار نیست

از انسان های آزاده، شکیبایی و بردباری و سعی و تلاش را یاد بگیر، زیرا آموختن، عیب و ننگ نیست.

 

به چشم بصیرت به خود دَر نگر

تو را تا در آیینه، زنگار نیست

با آگاهی از خود، به خودت نگاه کن. ارزش های ذاتی خودت را کشف کن ، قبل از اینکه پیر شوی و فرصت جوانیات را از دست بدهی و قلب پاک و بی آلایشت آلوده به زنگار شود و نتوانی حقایق را ببینی.

 

همی دانه و خوشه، خروار شد

ز آغاز، هر خوشه خروار نیست

دانه ها به خوشه و خوشه ها به خروار تبدیل میشوند و در ابتدا هیچ خوشه ای خروار نبوده است. تو نیز سعی و تلاش کن و مرحله به مرحله به دانش و ارزش های خود اضافه کن، چون دانش و صفات خوب در انسان یک باره به دست نمی آید، بلکه با تلاش و کوشش و به مرور زمان اضافه میشود.

 

همه کار ایام، درس است و پند

دریغا که شاگرد هشیار نیست

تمام اتفاقات روزگار، همچون درسی برای همۀ انسان هاست، اما دریغ و افسوس، انسان هایی که همچون دانش آموزان کلاس این روزگار هستند، هوشیار و آگاه نیستند و از اتفاقات زمانه درس نمیگیرند.


 

 خودازمایی صفحه 27 

 

1- نویسنده به چه نوع ارتباط هایی در دوران نوجوانی اشاره کرده است؟

نوجوان، افزون بر رابطه با خود، نیازمند رابطه ای دیگر نیز هست، رابطه ای به نام دوستی و پیوند، رابطه ای که وابسته به نیاز درونی است، نیازی که به نوجوان کمک میکند تا به خود شناسی برسد.

 

2- ویژگی های مشترک آیینه و دوست را بیان کنید.

هر دو واقعیت هایی شخصی را نشان میدهند، راست گو هستند، اندازه و حد خود را نگه میدارند، نه زیاده گویی میکنند نه کم گویی، به دنبال برجسته کردن نکات مثبت جهت تقویت و نشان دادن نکات منفی جهت برطرف کردن هستند.

 

3- به نظر شما چه ارتباطی میان نثر و شعر درس وجود دارد؟

نثر این درس به زبان ساده، ارتباط و راه های ارتباط با دیگران را بیان میکند. همچنین انسان را به خود شناسی دعوت میکند و زبان نقد و تفکر نقادانه را مطرح میکند، زیرا انسان ها با نقد شدن، نقص های خود را برطرف میکنند و شعر درس نیز همین ویژگی ها را با زبانی دیگر بیان میکند. این شعر انسان را به خودشناسی و قدر جوانی را دانستن دعوت میکند و میگوید، دوستان مانند آینه هستند و ما باید قدر این دوره از زندگی را بدانیم.

 

4- چگونه میتوانیم قدر جوانی و نوجوانی خود را بدانیم؟

با خودشناسی، تقویت صفات خوب و دور کردن صفات منفی از خود و علم اندوزی.


 

 گفت وگوی صفحه 27 

 

1- دربارۀ مفهوم جملۀ (المؤمن مرآۀ المؤمن) و ارتباط آن با درس بحث و گفت و گو کنید.

معنی جمله: (المؤمن مرآۀ المؤمن) . آیینه وظیفه ای دارد. وظیفه آن صداقت و راست گویی و انعکاس واقعیت ها است. آیینه بدون این که به کس دیگری سر ما را انتقال دهد. بدون اینکه که آبروی کسی را از بین ببرد و بدون این که عیبها و اطلاعات دیگران را در اختیار ما قرار دهد با ما برخورد میکند. انسانها نیز میتوانند مانند آینه باشند. عیب و نقص یکدیگر را بدون داد و فریاد و نیز همان گونه که هست به همدیگر بگویند. مواظب رازهای هم دیگر باشند، مواظب آبروی انسانهای دیگر باشند و...

 

2- بیت زیر، کدام ضرب المَثَل را به یاد می آورد، در بارۀ ارتباط این دو، توضیح دهید.

 

همی دانه و خوشه، خروار شد

ز آغاز، هر خوشه خرور نیست

اندک اندک جمع گردد، وانگهی دریا شود.

هم ضرب المثل و هم شعر افزایش منطقی را یادآور میشوند و گسترش تدریجی با تلاش و کوشش را متذکر میشوند


 

 نوشتن صفحه 28 

 

1- در میان کلمه های زیر، هم خانوادۀ کدام واژه ها در متن درس به کار رفته است؛ آنها را بیابید و بنویسید:

 

غنی : غنیمت

 

حجّت : *

 

یوم : ایام

 

مغتنم : غنیمت

 

مبصر : بصیرت

 

احتیاج : محتاج

 

صبور : *

 

دوام : *

 

مساعی : سعی

 

سعید : *

 

2- در بیت زیر کنایه ها را مشخّص کنید و معنی آنها را بنویسید.

 

مپیچ از ره راست بر راه کج

چو در هست، حاجت به دیوار نیست

از راه راست پیچیدن، کنایه از منحرف شدن.

به راه کج رفتن، کنایه از راه نادرست و کار اشتباه انجام دادن.

 

3- با ذکر دلیل گونه های پرسش را مشخص کنید.

 

که تواند که دهد میوۀ الوان از چوب؟

یا که داند که بر آرد گل صد برگ از خار؟

 

مصراع اول: پرسش انکاری

 

مصراع دوم: پرسش انکاری

شاعر تاکید بر سوال دارد یعنی به جز خدا چه کسی توانایی دارد تا از چوب خشک میوه های رنگارنگ خلق کند. در مصرع دوم هم شاعر بر نکته ای دیگر تاکید میکند و میگوید به جز خدا کسی توانایی خلق گل های رنگارنگ را از بین خارها ندارد.

 

خار بر پشت زنی زین سان گام

عزتت چیست؟ عزیزت کدام؟

پرسش معمولی: قهرمانان داستان از هم دیگر پرسشی میپرسند که نیاز به پاسخ دارد.

 

هر شب که روی به جامۀ خواب

کن نیک تأمل اندر این باب

کان روز، به علم تو چه افزود؟

وز کردۀ خود، چه برده ای سود؟

 

مصراع اول: پرسش معمولی

مصراع دوم: پرسش معمولی 

چون سوال ها برای پاسخ دادن پرسیده شده اند

نظرات (۰)
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
تجدید کد امنیتی
Arrow دانلود اپلیکیشن