با هم زیستن
سوال متن صفحه 165
تولید کنندگانی که فتوسنتز می کنند برای ماده و انرژی به چه چیزهایی وابسته اند ؟
نور – آب – مواد معدنی – کربن دی اکسید .
خود را بیازمایید صفحه 165
این زنجیره، یکی از زنجیره های غذایی شکل 1 است : گیاه ----- ملخ ----- عنکبوت
شما زنجیره های دیگر این شکل را رسم کنید.
فکر کنید صفحه 165
الف) آیا می توانیم بگوییم همهٔ شبکه های غذایی که روی کرهٔ زمین قرار دارند، به هم وصل اند؟
بله . بین زنجیره های غذایی در کرهٔ زمین پیوستگی وجود دارد . بنابراین از بین رفتن بعضی حلقه های زنجیره
در درازمدت می تواند بر حیات کرهٔ زمین تأثیر منفی بگذارد.
ب) دانش آموزی می گوید که تولیدکنندگان در هر زیستگاهی،گیاهان اند. شما چه فکر می کنید؟
خیر . زیرا با توجه به اینکه در فصل گوناگونی جانداران، یاد گرفته ایم، جلبک ها هم عمل فتوسنتز را انجام می
دهند، می توان پاسخ داد که در بوم سازگان های آبی، جلبک ها اولین حلقهٔ زنجیر غذایی اند.
گفتگو کنید صفحه 166
شیوع سرطان در منطقه ای زیاد شده است.کارشناسان علت آن را وجود نوعی مادهٔ آلاینده در خاک زمین های
کشاورزی و مراتع آن منطقه می دانند.چگونه این ماده که در خاک است، عامل سرطان در مردم آن منطقه شده
است؟
فعالیت صفحه 166
1) در یک فعالیت گروهی، یک بوم سازگان طبیعی یا مصنوعی را در محل زندگی خود به شکل تصویری گزارش
کنید. این گزارش دربردارندهٔ ویژگی های کلی، اجزای زنده و غیر زندهٔ بوم سازگان باشد.
پاسخ ها متفاوت است برای مثال تصویر یک جنگل با جانوران آن – دریاچه – برکه آب و .....و بیان اجزای زنده و
غیر زنده ی آن .
2) با راهنمایی معلم یک بوم سازگان کوچک بسازید.
پاسخ ها متفاوت است برای مثال یک شیشه (ظرف) بزرگ حاوی مقداری خاک اره و خاک و مقداری گیاه و
تعدادی حشره و جاندار کوچک .
خود را بیازمایید صفحه 167
هر یک از این شکل ها چه نوع همزیستی را نشان می دهد؟
الف) میگوی تمیزکننده در حال خوردن انگل های دهان مارماهی،
همیاری
ب) ماهی های کوچک همراه با کوسه شنا می کنند و پس ماندهٔ شکار کوسه را می خورند.
همسفرگی
پ) کنه در حال مکیدن خون انسان.
انگلی
فکر کنید صفحه 167
به نظر شما چه نوع رابطه ای بین زنبور و گیاه گل دار وجود دارد؟
رابطه همزیستی از نوع همیاری
انواعی از حشره ها در گرده افشانی گل ها نقش دارند؛ اما چرا گفته می شود که نقش زنبورعسل از همه
مهم تر است؟
- زیرا زنبورها زندگی گروهی دارند وگروهی گرده افشانی می کنند
- گرده افشانی عمل اختصاصی آنها است
- تعداد زیاد زنبور ها
جمع آوری اطلاعات صفحه 168
جانوران شکارچی ویژگی های متفاوتی دارند که به آنها در شکارکردن طعمه کمک می کند. هر گروه، یک جانور
شکارچی را انتخاب و دربارهٔ ویژگی هایی که به آن در شکار کردن کمک می کند، اطلاعاتی جمع آوری کند و
گزارش را به صورت تصویری و جمله های کوتاه ارائه دهد.
پاسخ ها متفاوت است ولی برای مثال شما میتوانید به مواردی همچون نیش در مار – سرعت زیاد و ماهیچه ی
قوی در شیر و پلنگ – چشمان قوی در عقاب و .............اشاره کنید .
فکر کنید صفحه 168
تعداد شکارچیانی که می توانند در یک بوم سازگان زندگی کنند، به تعداد جانورانی بستگی دارد که شکار آنها
میشوند
با توجه به اینکه قله های دو منحنی پی در پی آمده اند ( تقریبا دو نمودار بر هم منطبقند ) پس جمعیت شکار و
شکارچی با هم در ارتباط اند . یعنی با افزایش جمعیت شکار جمعیت شکارچی افزایش می یابد. و با افزایش
جمعیت شکارچی جمعیت شکار کم می شود .
فعالیت صفحه 171
در آزمایشی جوجه های تازه از تخم درآمده را به دو گروه تقسیم کردند. گروه یک را با غذای بدون باکتری و گروه
دوم را با غذایی تغذیه کردند که باکتری های مفید داشت. بعداز مدتی به هر دو گروه، نوعی باکتری دادند که
باعث بیماری روده ای می شود. نمودار های زیر تعداد باکتری های مضر را در دو گروه نشان می دهد. محور
عمودی تعداد باکتری ها و محور افقی زمان را نشان می دهد.
الف) این دو نمودار را با هم مقایسه کنید..
| نمودار 1 | نشان می دهد که در صورت نبودن رقیب بخش وسیعی از روده را باکتری های مضر اشغال می کنند |
| نمودار 2 | نشان می دهد که در صورت وجود رقیب(باکتری های مفید) از گسترش باکتری های مضر جلوگیری می شو |
ب) امروزه به بعضی خوراکی ها زیست یار (پروبیوتیک) ، مثل ماست و پنیر باکتری های مفید اضافه می کنند. با
توجه به این نمودار ها، این خوراکی ها چه نقشی در سلامت انسان دارند؟
تولید این مواد ضمن مفید بودن برای سالمتی بدن با تنگ کردن جا توسط باکتری های مفید برای باکتری های
مضر باعث ایجاد یک نوع رقابت بین باکتری های مفید و مضر در بدن می شود
گفت وگوکنید صفحه 172
گاه بعضی گونه های تازه وارد، با رشد سریع و استفاده بیشتر از منابع، مانع از رشد گونه های دیگر و درنتیجه
سبب کاهش تنوع زیستی می شوند.به نظر شما استفاده از گونه های بیگانه، یعنی گونه هایی که به طور
طبیعی در یک منطقه نبوده اند، برای توسعهٔ فضای سبز چه زیان هایی ممکن است در برداشته باشد و چه
چیزهایی را برای این کار باید در نظر گرفت؟
هر گیاه میتواند خانه و محل زندگی جانداران دیگری باشد و کاشت گیاهان بیگانه در دراز مدت میتواند ترکیب بوم
سازگان را تغییر دهد . همچنین تغییر در طبیعت به طور مستقیم غیر مستقیم زندگی انسان ها را تحت تاثیر
قرار میدهد . برای مثال گیاه کاج از خود ماده ای تولید می کند که جلو رشد گیاهان دیگر را می گیرد .
فعالیت صفحه 172
با مراجعه به منابع معتبر گزارشی مبنی بر فعالیت های انسانی که تنوع زیستی را کاهش می دهند، تهیه
کنید و به صورت تصویری ارائه دهید.
پاسخ ها متفاوت است برای مثال دانش آموزان می توانند به مواردی مثل : سدسازی – پل سازی – جاده
سازی – تونل تاسیسات صنعتی – ساختمان سازی و ....... اشاره کرده و اثرات آنها ر ا بر تنوع زیستی بیان
کنند .
سوال متن صفحه 172
شما چه فایده های دیگری برای تنوع زیستی می شناسید؟
تهیه غذا – تحقیقات پزشکی – الهام از طبیعت در صنعت و موارد مختلف زندگی – جاذبه های گردشگری- تولید
اکسیژن – تغییرات و تنوع آب و هوایی – تهیه پوشاک و ...........
