پیدای پنهان
خود ارزیابی صفحه 108
1- پاسخ شخص گمراه به مفضّل چه بود؟
اگر از شاگردان جعفر بن محد (ع) هستی، باید بدانی که او زیاده از این، سخنان ما را شنیده و با متانت جواب
گفته است، لذا تو هم شایسته با ما سخن بگو.
2- این درس را با درس اوّل ( آفرینش همه ...) مقایسه کنید و شباه تهای آنها را بیان کنید.
هر دو درس درباره نعمت هایی است که خداوند برای انسان ها آفریده است نعت هایی که ما را به عظمت و
بزرگی خداوند رهنمون می سازد.
3 چرا خداوند بزرگ، نعمت تفکّر و اندیشیدن را به انسان ها بخشید؟
خداوند نعمت تفکر به ما داده است تا در آفریده های خدا اندیشه کنیم و به حکمت و هدف آفریده ها فکر کنیم.
بیندیشیم که خداوند هر یک را برای چه کاری خلق کرده است. درباره نیروهایی که خداند در وجود انسان خلق
کرده و نعمت هایی مانند یاد آوری، فراموشی و … فکر کنیم و تصور کنیم که اگر این آفریده ها نبودند چه اتفاقی
می افتاد.
آشنای غریبان
معنی شعر آشنای غریبان صفحه 105
موج های پریشان تو را میشناسند
تمام اجزای هستی، حتی چشمه های پر جوش و خروش و موجهای آشفته، تو (امام رضا(ع)) را میشناسند.
پرسشِ تشنگی را تو آبی، جوابی
ریگ های بیابان تو را میشناسند
همان طور که آب در بیابان برای یک فرد تشنه حیاتی و ارزشمند است، وجود مقدس امام رضا(ع) هم برای
جویندگان حقیقت، مانند آب حیات است و اهل نظر و افراد خداشناس همگی او را میشناسند.
نام تو رُخصت رویش است و طراوت
زین سبب برگ و باران، تو را میشناسد
نام تو اجازۀ روییدن و شادابی و شکوفایی است به همین علت تمام برگ ها، گیاهان و قطره های باران تو را
میشناسند.
هم تو گل های این باغ را میشناسی
هم تمام شهیدان تو را میشناسند
همان طور که تمام گلها (شهیدان) با هم آشنایی دارند. (به خاطر هدف مشترک) تمام شهیدان نیز با تو
آشنایند، همان گونه که تو تمام شهیدان را میشناسی.
اینک ای خوب! فصل غریبی سرآمد
چون تمام غریبان تو را میشناسند
اکنون ای امام خوب من، زمان غریب بودن و نا آشنایی به پایان رسید ، زیرا تمام انسان های بیگانه و غریب تو را
میشناسند.
کاش من هم عبور تو را دیده بودم
کوچه های خراسان تو را میشناسد
ای کاش من هم در زمان شما حضور داشتم و وجود حقیقی شما را درک میکردم، کوچه های خراسان با تو
آشنا هستند
زن پارسا
خود ارزیابی صفحه 85
1- چرا پدر رابعه، شب تولّد او دلتنگ خوابید؟
زیرا دخترش به دنیا آمده بود اما آنها نه در خانه لباس زیادی داشتند که او را در آن بپیچیند و نه توانسته بود
روغنی برای چراغ پیدا کند.
2- چه عنوان های دیگری میتوان برای این درس انتخاب کرد؟
زن با خدا، زن کامل، انسان متوکل، شفیع امت، مقام زن، رابعه و طرار، زن پاکدامن، زن مقرب و...
3- مهم ترین ویژگی های اخلاقی رابعه چه بود؟
راضی بودن به رضای خدا، توکل به خدا، شکرگزار نعمتهای خدا بودن، فروتنی در مقابل خدا، پارسا و پاکدامن
4- چکونه میتوان انسان کاملی بود؟
با توکل و ایمان به خدا؛ یعنی اینکه خدا را در همه حال و همه کار با خود همراه کردن و هر کاری را برای رضایت
او انجام دادن.
آرشی دیگر
خود ارزیابی صفحه 79
1- کدام قسمت از درس، اشاره به شهید ((حسین فهمیده)) دارد ؟
کیست این کودک؟!
او چه میخواهد از این میدان؟!
کودک ما بغض خود را خورد
چشم در چشمان دشمن کرد
با صدایی صاف و روشن گفت:
آی ای دشمن،
من حسین کوچک ایران زمین هستم،
2- درباره این مصراع شعر(( آن طرف نصف جهان، با تانکهای آتشین در راه)) توضیح دهید ؟
منظور این است که ارتش عراق تنها نبود، بلکه نیمی از قدرت های بزرگ دنیا و کشورهای جهان همراه و
پشتیبان او بودند و هر نوع سلاحی به این کشور میدادند از سلاح های شیمیایی و میکروبی گرفته تا تانک ها و
هواپیماهای مجهز. اما در مقابل ایران فقط به نیروهای خودش و امید به خدا متکی بود.
3- چه شباهت هایی بین این درس و درس هفتم (هم زیستی با ما مِ میهن) وجود دارد؟
هر دو مربوط به ادبیات پایداری و مربوط به وطن دوستی هستند و این که هر کس باید نگاهی دقیق به کشورش
داشته باشد و هم چون رابطۀ مادر و فرزندی رابطه ای عاشقانه و پر احساس داشته باشند و برای همدیگر از
بذل جان و مال و... دریغ نکنند.
4- شما اگر در زمان جنگ بودید چه میکردید؟
پاسخ به این سوال دشوار است. شاید در کنار رزمندگان با دشمن میجنگیدم و شاید هم، مانند شهید فهمیده نارنجک به خود میبستم و برای دفاع از سرزمین عزیزم به زیر تانک میرفتم
راز موفقیت
خود ارزیابی صفحه 71
1- چرا هم کلاسی خواجه نصیر به او لقب ((کوه آهن)) داد ؟
زیرا معتقد بود او خستگی نمی شناسد و با اینکه دوازده سال بیشتر نداشت نیمی از روز را در محضر یک استاد و نیمی دیگر را در محضر استاد دیگری میگذراند ولی آثار خستگی در چهره اش نمایان نمیشود.
2- ویژگی های اخلاقی ابوریحان و خواجه نصیر را مقایسه کنید.
- هر دو پشتکار و همت زیادی در فراگیری علم و دانش، داشتند و هر دو پیگیر مسئله های علمی بودند
- هر دو خواستار دانستن علم بودند تا خواندن آن
- یاد گرفتن مشتاقانه مسائل علمی
- یادگیری در همه حال و در همۀ وضعیتها و همه شرایط.
3- به نظر شما راز موفّقیّت، در زندگی امروز، چیست؟
داشتن همت و پشتکار، برنامه ریزی، تلاش و کوشش، تفکر و به کار بردن تجربیات دیگران.
4- چرا ابوریحان بیرونی در آخرین لحظات عمر خود، اصرار داشت مطالب جدیدی بیاموزد؟
چون دوست نداشت در نادانی و جهالت بمیرد. او معتقد بود که انسان مسئله ای را بداند و بمیرد بهتر است تا نادانسته و جاهل بمیرد
همزیستی با مامِ میهن
1- چرا میهن را به مادر تشبیه میکنند؟
چون همانند مادر گرامی، بزرگ و عزیز است و همتایی ندارد. زندگی فرزند وابسته به مادر است، زندگی مردم نیز وابسته به میهن است. فرزند بدون مادر پا به هستی نمیگذارد، ملت نیز بدون میهن، وجود خارجی ندارند. میهن و مادر هر دو فرزندان خود را در آغوش میکشند.
2- به نظر شما منظور از دو سویه بودن رابطة مادر و فرزند چیست؟
چون هم مادر، فرزند را دوست دارد و به خاطر فرزند از جان و مال خود میگذرد و هم فرزند نسبت به مادر مهر و محبت دارد؛ بنابراین این رابطه دو طرفه است.
3- یک جامعة همدل چه ویژگیهایی دارد؟
اعضای آن یک صدا هستند و با همه تفاوت های فکری که دارند، یک دل هستند. اعضای جامعة یکدل با هم، همفکری میکنند و برای پیشرفت جامعه برنامه ریزی میکنند و به سوی پیشرفت قدم بر میدارند.
4- چرا باید از وطنمان پاسداری کنیم؟
چون بدون وطن، ملت و مردم هم معنا ندارند و متحد نمیشوند؛ همچنین نا آرامی و هرج و مرج در وطن باعث هرج و مرج و اشوب در زندگی مردم و از بین رفتن عزت و ریختن خون انسانهای بیگناه میشود..
پرتوِ اُمید
یوسف گمگشته باز آید به کنعان غم مخور
کلبه احزان شود روزی گلستان، غم مخور
همانطور که یوسف گم گشته به کنعان وسرزمین خود باز گشت و کلبه ی اندوه به گلستان تبدیل شد،نگران نباش،غم های تو نیز روزی به پایان میرسد.
ای دل غمدیده،حالت به شود،دل بدمکن
وین سرشوریده بازآیدبه سامان،غم مخور
ای دل غمگین من، غصه نخور،چراکه حال و روزت بهتر میشود واین آشفتگی و پریشان حالی تو ،دوباره آرام و قرار می یابد.
دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت
دائماً یکسان نباشد حالِ دوران، غم مخور
ای دل غصه نخور،چراکه اگر روزگار به میل ما نیست،گردش روزگار یکسان نیست و روزی از راه می رسد که زندگی به مراد دل ما باشد.
هان،مشو نومید،چون واقف نه ای ازسرِّغیب
باشد اندر پرده بازی های پنهان، غم مخور
مبادا نا امید شوی ،چرا که از رازهای خداوندآگاه نیستی،زیرا اتفاقاتی در زندگی رخ می دهد که ما از آن بی خبر هستیم و خداوند عالَم به آن آگاه است و آن اتفاقات به نفع ما هستند و ما از آن خبرنداریم.
آداب زندگی
خود ارزیابی صفحه 50
1- هنگام سخن گفتن دیگران به چه نکاتی باید توجه کرد؟
1) زیاد حرف نزند
2) سخن دیگران را قطع نکند.
3) سوال دیگران را پاسخ ندهد و فقط سوالات مخصوص خودش را پاسخ دهد
4) اگر سخنی را کسی روایت میکند، نسبت به آن اظهار بی اطلائی کند و نگوید آن را میدانم تا سخنش تمام شود.
5) و...
2- بیت زیر با کدام بخش درس ارتباط معنایی دارد؟
بنی آدم اعضای یک پیکرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
به غم مردمان شادی مکن تا مردمان نیز به غم تو شادی نکنند.
3- یک زندگی موفق دارای چه ویژگی هایی است؟
دارای برنامه ریزی، هدف، رفتار درست با اطرافیان، در نظر گرفتن انصاف در هر کاری، احترام به دیگران، داشتن خانواده خوشحال و موفق و...
4- هدف درس را در چند جمله بنویسید.
هدف درس آموزش آداب اجتماعی است. آدابی مانند سخن گفتن، گوش کردن، پاسخ دادن و...
همنشین
خود ارزیابی صفحه 33
1- در متن درس، چه کسانی به عنوان مشاوران خوب، معرّفی شده اند؟
پدر، مادر، معلمان دلسوز، مربیان با تجربه
2- به نظر شما چرا سعدی، پسر نوح (ع) را با سگ اصحاب کهف، مقایسه کرده است؟
سعدی به تأثیر هم نشینی اشاره دارد و اینکه اگر انسان از خانواده مهمی هم باشد، دوست و همنشین بد میتواند او را از آن خانواده دور کند. همچنین میخواهد تأثیر هم نشین خوب را نیز یادآور شود اگر انسان خانواده و تبار والایی هم نداشته باشد، به واسطه هم نشینی با انسان های خوب و ارزشمند، ارزشمند و والا میشود، چون هم نشینی تأثیر خود را میگذارد.
3- چرا باید از معاشرت با همنشین بد، پرهیز کرد؟
هم نشینی و معاشرت با انسانهای بد، اگر چه تأثیر مستقیمی بر ما ندارد اما تأثیر غیر مستقیم دارد.
