گام به گام مطالعات اجتماعی سال نهم درس نهم

 فعّالیت صفحه 59 مطالعات اجتماعی  سال نهم 

3- الف) کدام شهرها پایتخت صفویان بودند؟ نام ببرید.

تبریز- قزوین - اصفهان

ب) دلیل تغییر پایتخت صفویان را توضیح دهید.

شاه اسماعیل صفوی تبریز را به پایتختی برگزید تا هم به مرکز قدرت معنوی خاندان خود در اردبیل نزدیک باشد

و هم از جایگاه استقرار پیروان و فداییان پرشور خود ، ایلهای ترکمان شیعی مذهب در سرزمین آناتولی ، فاصله

زیادی نداشته باشد.

مهمترین علل انتقال پایتخت از تبریز به قزوین :

1 . نا مناسب بودن موقعیت جغرافیایی تبریز .

2 . وجود عثمانی ها در غرب و نزدیکی آنها به پایتخت .

3 . قرار گرفتن شهر تبریز در مسافت دوری از شرق جهت سرکوب ازبکان .

4 . واقع نشدن شهر تبریز در مرکز امپراطوری صفوی .

5 . مناسب بودن موقعیت جغرافیایی واستراتژیکی شهر قزوین نسبت به تبریز .

6 . عدم تهدید پایتخت در قزوین از سوی عثمانیها یا ازبکان .

7 . علاقهُ شاه طهماسب برای تغییر دادن پایتخت .

یکی از نکات مهمی که در انتخاب قزوین به پایتختی مورد توجه شاهان صفوی قرار نگرفته بود مشکل کم آبی

قزوین بود. مشکل کمبود آب قزوین از یک سو، و محاسن شهر اصفهان از سوی دیگر، در آن زمان موجب شد که

شاه عباس پایتخت خود را به اصفهان منتقل سازد. اصفهان از آب فراوان زاینده‌رود برخوردار و دارای مرکزیت

جغرافیایی در ایران بود همچنین در مسیر راههای بزرگ بازرگانی قدیم مانند دمشق و حلب در غرب ، و سمرقند

و بخارا در شرق ، قرار داشت . علاوه بر این ، فراهم بودن شرایط اقتصادی (راه) ، سیاسی (مرکزیت) و

کشاورزی (آب زاینده رود) اصفهان موجب شد که این شهر در ادوار مختلف به عنوان پایتخت ایالتی (در دوره آل

زیار) و پایتخت حکومتی (در دوره سلجوقیان) انتخاب شود.

4- دلایل سیاسی و نظامی ضعف و فروپاشی حکومت صفوی چه بود؟

بی کفایتی شاهان بعد از شاه عباس

دور نگه داشتن و عدم تربیت صحیح شاهزادگان

مالیات های سنگین

حمله محمود افغان

خرافاتی بودن شاه سلطان حسین

دخالت درباریان سودجو در امور