گام به گام مطالعات اجتماعی پایه هفتم درس بیست و چهارم

 زبان پارسی 

 فعّالیّت صفحه 150 

1- برای آنکه به برخی شباهت های زبان امروزی با پارسی باستان پی ببرید، کاربرگۀ شمارۀ (20) را در کلاس

انجام دهید

پاسخ در قسمت کاربرگ ها

2- تحقیق کنید در کدام کشورها به جز ایران، مردم به زبان فارسی صحبت می کنند؟

ایران

افغانستان

تاجیکستان

ازبکستان

3- همفکری کنید و بگویید چه نیازهایی باعث اختراع خط شد؟ اگر خط نبود چه کمبودهایی در جوامع پدید می

آمد؟

ویل دورانت در تاریخ تمدن خود می نویسد : مهمترین گامی که انسان به سوی مدنیت برداشت همانا اختراع

خط است .بین او و دیگر اعضای جامعه باید وسیله ی ارتباطی حاکم باشد تا منظور خو د را به دیگران بفهماند و

از منظور دیگران نیز  با خبر شود  این نیازمندیهای متقابل او را مجبور ساخت تا از سمبول ها و اشاره های

لفظی و کتبی و قرار دادی که بین او و دیگر اعضای جامعه مشترک بود استفاده نماید. در واقع هنگامی که بشر

خواست آن چه را که در اندیشه ی خود دارد نقش نماید زمانی است که گام نخست را به عرصه ی نگارش

گذاشت .انسان به کمک آن توانست دانسته های خود را محفوظ نگهداشته و تاریخی از خود به جای بگذارد . در

نتیجه در خاطر انسان این فکر ایجاد شد که اندوخته های ذهنی خود را بر روی اشیائ مذکور ثبت کند.بدین

طریق خط اولیه رفته رفته بوجودآمد  پس می توان گفت خط موجود نتیجه ی تکامل خط های انسان های اولیه و

تلاش و زحمت و گذشت سالیان دراز می باشد . بزرگترین و شاید تنها عامل انتقال و گسترش فرهنگ و تمدن

بشری از نسلی به نسل دیگر خط الفبایی بوده است . مبناى تمدن انسان به روزگارى بر مى گردد که ((خط))

پدید آمد. 

4- به تصویر خط در دورۀ هخامنشیان توجه کنید و بگویید چرا به این خط، خطّ میخی می گویند؟

خط میخی آغازین در اصل نوعی خط تصویر نگاری بوده که آنرا بر لوح نقش می کرده اند ، تصویر ها رفته رفته

حالت ساده تر و زاویه مانندی به خود گرفتند و سرانجام علامت های تشکیل دهنده این خط به شکل میخ در

آمدند .  این خط مرکب از خطوط افقی و مورب است به شکل میخ که برای هر حرف یا مخرج چند خط افقی و

عمودی و مورب ترکیب می شوند ، اکدیان ، آشوریان ، کلدانیان ، عیلامیان ، هیتی ها ، پارسیان و ارمنیان این

خط را برای نوشتن خود اختیار کردند . در خطوط میخی ملل دیگر نیز چند نقش از هشتصد تا سه هزار علامت

بکار می رفته است که الفبای پارسی باستان شامل ۳۶ حرف ، ۲ واژه جداکن ، ۸ علامت اندیشه نگار و نشانه

هایی هم برای نشان دادن اعداد بوده که تنها برخی از آنها به جای مانده است هر یک از حرف های الفبای

میخی بجز سه حرفی که برای نشان دادن مصوت ها بکار می رود – مصوتی هم همراه دارد – به همین علت

الفبایی هجایی است ، الفبای پارسی باستان از چپ به راست نوشته و پس از هر حرف نقطه گذاشته می

شود ، این الفبا تا پایان حکومت هخامنشی رایج بوده و بعد ها فراموش شده است . 

5- به شکل خطّ ایلامیان توجه کنید و بگویید چه نوع خطّی بوده است؟

خط ایلامیها میخی است که ایلامیها آنرا از سومری ها دریافت کردند.این خط بعدها با خطوط دیگر از جمله خط

بابلی ادغام شد که توسط پادشاهان مختلف انجام گرفت.البته درتصویر فوق که لوحه‌ی کشف شده در شوش

است خط عیلامی مقدم(خط تصویری- خط ماقبل عیلامی) 

6- کاربرگۀ شمارۀ (21) انواع خط را در کلاس انجام دهید

پاسخ در قسمت کاربرگ ها