حقوق و تکالیف شهروندی
فعّالیت صفحه 149 مطالعات اجتماعی سال نهم درس بیست و دوم
1- به کمک دبیر، قانون اساسی را به کلاس بیاورید.
الف) با استفاده از قانون اساسی، توضیح اصول 7 و 20 را که درصفحات بعد نوشته نشده است، بنویسید.
اصل بیستم:
همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی ، سیاسی ،
اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند.
اصل هفتم:
طبق دستور قرآن کریم «و امرهم شوری بینهم» و«شاورهم فی الامر» شوراهای مجلس شورای اسلامی
،شورای استان ،شهرستان،شهر،محل،بخش،روستا و نظایر اینها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشورند.
موارد ،طرز تشکیل و حدود اختیارات و وظایف شوراها را این قانون و قوانین ناشی از آن معین می کند.
ب) در مقابل هریک از حقوق شهروندی که در این درس نوشته شده است، یک یا چند اصل قانون اساسی را
که به آن مربوط می شود پیدا کنید و شمارهٔ آن را در کنار مطلب مربوط بنویسید.
-حق برخورداری از عدالت قانونی(اصل 10 و 19)
-حق برخورداری از عدالت قضایی(اصل های 34، 35 و 61)
-حق برخورداری از رفاه و تأمین اجتماعی(اصل های 29، 30 و 43)
-حق مشارکت سیاسی(اصل 27)
-حقوق فرهنگی(اصل15)
پ) در اصل 21 قانون اساسی، دولت موظّف شده است تاحقوق زنان را در تمام جهات، با رعایت موازین
اسلامی تضمین کند. به این اصل مراجعه و برخی موارد آن را در کلاس مطرح کنید.
اصل بیست و یکم: دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید و امور
زیر را انجام دهد:
1- ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیاء حقوق مادی و معنوی او.
2- حمایت مادران، بالخصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند، و حمایت از کودکان بی سرپرست.
3- ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده.
4- ایجاد بیمه خاص بیوگان و زنان سالخورده و بی سرپرست.
5- اعطای قیمومت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آنها در صورت نبودن ولی شرعی
(توجه: برخی از اصول قانون اساسی ممکن است دو یا چند مورد از حقوق شهروندی را پوشش دهند و برخی از حقوق نیز ممکن است چند اصل را
شامل شوند.)
گام به گام مطالعات اجتماعی سال نهم درس بیست و دوم
فعّالیت صفحه 150 مطالعات اجتماعی سال نهم درس بیست و دوم
2- گفت و گو کنید: با توجه به آنچه در درس تاریخ امسال خواندید، چند مورد از حقوق شهروندی را که در قانون
اساسی جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شده است، با حقوق مردم در دورهٔ قاجاریه و پهلوی
مقایسه کنید. از این مقایسه چه نتیجه ای می گیرید؟
- عدم وجود حق آزادی بیان، اظهار نظر وانتقاد در دوره قاجاریه
- عدم مشارکت مردم در امورسیاسی
- در آن دوره مردم با عنوان رعیت شناخته می شدند نه شهروند.
- دسترسی کم مردم به حقوق رفاهی وتامین اجتماعی
- به خاطر تفکر ارباب رعیتی حق برخورداری از عدالت قانونی وقضایی (مثلا حق داشتن وکیل) کم بود.
مردم برای به دست آوردن حقوق شهروندی خود چه تلاش هایی کرده اند؟
مردم به رهبری روحانیون و روشنفکران وطن پرست دست به مبارزه پیگیر زدند که انقلاب مشروطه و تشکیل
مجلس قانون گذاری در همین چارچوب بوده است.
3- کار برگهٔ شمارهٔ (16) را کامل کنید.
پاسخ در قسمت کاربرگ ها
4- الف) منظور از حق برخورداری از تأمین اجتماعی چیست؟ توضیح دهید.
حق برخورداری از تامین اجتماعی یکی از مهمترین حقوق انسان هاست که در اسناد حقوق بشر تاکید شده
است. دولت ها موظف هستند که برخی از امکانات اولیه را برای شهروندان فراهم کنند ازجمله:
- تامین امنیت اجتماعی شهروندان
- فراهم کردن مشاغل برای شهروندان
- ایجاد فرصت برابر برای تحصیل
- فراهم کردن شرایط بهداشت و درمان
- ایجاد فرصت برابر در برابر قانون
- ایجاد امنیت غذایی
- فراهم آوردن حداقل امکانات، از جمله مسکن، راه های ارتباطی، درست کردن زیر ساخت های کشور
ب) کد
ام اصل قانون اساسی کشور ما مربوط به حق تأمین اجتماعی است؟
اصل ۲۹ قانون اساسی به مبحث تأمین اجتماعی و رفع نگرانیهای شهروندان این مرز و بوم از آینده خود،
میپردازد و بر طبق این اصل، برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کارافتادگی،
بیسرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح، نیاز به خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبتهای پزشکی به
صورت بیمه و…، حقی همگانی است.