از درون اتم چه خبر
گفت‌وگو کنید صفحه 22
در گروه خود دربارهٔ جدول بالا گفت و گو کنید. نتایج گفت و گو را در دو عبارت بنویسید.
الکترون دارای بار الکتریکی منفی و پروتون دارای بار مثبت و نوترون بدون بار یا خنثی است.
تعداد بارهای مثبت و منفی (الکترون‌ها و پروتون‌ها) در اتم با هم برابر است و مجموع آنها صفر می‌شود، یعنی
اتم خنثی است و جرم نسبی الکترون بسیار ناچیز است و جرم نسبی پروتون و نوترون تقریباً با هم برابر است.
فعالیت صفحه 22
با توجه به اینکه بار الکتریکی هر اتم از مجموع بارهای الکتریکی مثبت و منفی ذره های سازندهٔ آن به دست
می آید:
الف) نشان دهید اتم های کربن، هیدروژن و اورانیم بار الکتریکی ندارند.
کربن : 6 پروتون و 6 الکترون
هیدروژن : 1 پروتون و 1 الکترون
اورانیوم : 92 پروتون و 92 الکترون
ب) از این فعالیت چه نتیجه ای می گیرید؟
تعداد بار مثبت و منفی در عناصر یکی است در نتیجه اتم در حالت عادی خنثی است .
خود را بیازمایید صفحه 23
با توجه به نشانهٔ عنصر نئون، تعداد الکترون ها و تعداد پروتون های این عنصر را مشخص کنید.
عدد اتمی نئون 10 است پس 10 الکترون و 10 پروتون دارد زیرا تعداد الکترون ها و پروتون ها با هم برابر و برابر
عدد اتمی است.
گفت‌وگو کنید صفحه 24
طبق مدل اتمی بور، هسته اتم مانند خورشید در وسط و الکترون‌ها مانند سیارات روی مدارهایی دور هسته در
حال گردشند، بیشتر حجم اتم فضاهای خالی است. (فضاهای خالی بین e الکترون‌ها (سیارات)). بیشتر جرم
اتم داخل هسته اتم است و تعداد الکترون‌ها و پروتون‌ها برابر است.
فعالیت صفحه 24
الف) تعداد الکترون‌ها، پروتون‌ها، نوترون‌ها و عدد اتمی پنج عنصر نشان داده شده در بالا را مشخص کنید.
| نماد عنصر | تعداد الکترون | تعداد پروتون | تعداد نوترون | عدد اتمی |
| H | 1 | 1 | - | 1 |
| He | 2 | 2 | 2 | 2 |
| Li | 3 | 3 | 4 | 3 |
| Be | 4 | 4 | 5 | 4 |
| B | 5 | 5 | 6 | 5 |
ب) چرا در عنصر های لیتیم، بریلیم و …، الکترون‌های سوم و بعد از آن در مدار بعدی قرار گرفته‌اند؟
بر طبق مدل بور، هر یک از مدارها سطح انرژی مشخص و گنجایش یعنی تعداد الکترون مشخصی را دارد. در
مدار یا سطح انرژی اول همیشه گنجایش 2 الکترون وجود دارد و الکترون‌های بعدی به سطوح انرژی بالاتر
می‌روند.
پ) سـاختار اتمهای ۶C(بـا ۶n) ، ۷N(بـا ۷n) ، ۸O(بـا ۸n) و ۹F(بـا ۱۰n) را مطابق مدل بور رسم کنید.
ت) با توجه به موارد صفحهٔ قبل، مشخص کنید در مدار اول و دوم حداکثر چند الکترون جای میگیرد؟
در مدار اوّل 2 تا و در مدار دوم حداکثر 8 تا الکترون جای می گیرد.
ث) بـرای ۱۰Ne (بـا ۱۰n) کدام سـاختار اتمی رو به رو درست است؟
ساختار الف
فکر کنید صفحه 25
با بررسی شکل‌های بالا به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
الف) این سه اتم با یکدیگر چه شباهت‌هایی دارند؟
هر سه تعداد پروتون‌های مساوی دارند. هر سه عنصر کربن (6 پروتون هستند)
ب) این اتم‌ها با یکدیگر چه تفاوتی دارند؟
تفاوت آنها در تعداد نوترون‌هاست.
اتم1: 6 نوترون
اتم2: 7 نوترون
اتم3: 8 نوترون
پ) هر یک از این اتم‌ها به چه عنصری تعلق دارند؟
سه نوع اتم مربوط به کربن هستند که ایزوتوپ‌های آن نامیده می‌شوند.
فعالیت صفحه 25
الف) با مراجعه به شکل ۳، برای هر ایزوتوپ کربن مجموع تعداد پروتون‌ها و نوترون‌ها را مشخص کنید.
تعداد پروتون ها یکسان و برابر 6 است ولی تعداد نوترون ها از راست به چپ به ترتیب برابر 8 و 7 و 6 است
ب) به مجموع تعداد پروتون‌ها و نوترون‌ها، عدد جرمی می‌گویند. کمترین و بیشترین عدد جرمی ایزوتوپ‌های
کربن را مشخص کنید.
کمترین برابر 12=6+6
بیشترین برابر با 14=6+8
خود را بیازمایید صفحه 26
عنصر هیدروژن سه ایزوتوپ دارد که عدد جرمی آنها به ترتیب برابر ۱ و ۳، است. نماد شیمیایی این سه ایزوتوپ
را به همراه عدد اتمی و عدد جرمی آنها بنویسید.
فکر کنید صفحه 27
با مراجعه به شکل ۶ به پرسش‌های مطرح شده پاسخ دهید:
الف) جدول زیر را کامل کنید.
| شمارۀ ذره | تعداد الکترون ها | تعداد پروتون ها | بار ذره | نام ذره |
| الف | 10 | 11 | مثبت | یون سدیم |
| ب | 18 | 17 | منفی | یون کلرید |
ب) با توجه به اینکه ذّره‌های سازندهٔ نمک خوراکی (سدیم کلرید) یون‌های مثبت و منفی‌اند، یون را تعریف کنید.
به ذره‌ای که تعداد الکترون‌ها و پروتون‌هایش برابر نباشد یون می‌گویند. (ذره باردار)
پ) نشانهٔ شیمیایی یون سدیم و یون کلرید را بنویسید.
+Cl- ، Na
نکته : نماد مثبت و منفی یون ها در گوشه بالا سمت راست نماد اتمی قرار میگیرد
خود را بیازمایید صفحه 27 علوم هشتم
الف) شکل روبه رو، ساختار اتمی یک ذره را بر اساس مدل بور نشان می‌دهد. این ساختار به یک اتم خنثی،
یون مثبت یا منفی تعلق دارد.چرا؟
اتم یون منفی است زیرا تعداد الکترون‌ها بیشتر از پروتون‌هاست.
ب) نشانهٔ شیمیایی این ذره را به همراه عدد اتمی و عدد جرمی آن بنویسید (نشانه اتم این ذره را A در نظر
بگیرید).
عدد اتمی = 8
عدد جرمی = 16
A-2
A منفی دو
