اسم مثنی
2- اسم مثنّی :
اسمی است که بر دو نفر یا دو چیز دلالت میکند. علامت اسم مثنّی (انِ - یْنِِ) است که به
آخر اسم مفرد اضافه می شود .
طالب + انِِ = طالبانِِ
طالب + یْنِِ = طالبیْنِ
که معنی هر دو میشود :
دودانش آموز ، دانش آموزان
مُعَلِّـمَة + انِِ = مُعَلِّـمَتانِِ
مُعَلِّـمَة + یْنِِ = مُعَلِّـمَتَیْنِِ
که معمی هر دو میشود :
دو معلم زن ، معلم های زن
اسم مثنی از لحاظ جنس به دو قسمت تقسیم می شوند:
1ـ مثنای مذکر
2 ـ مثنای مؤنث
برای تشخیص مذکر یا مؤنث بودن اسم مثنی ، علامت مثنی را از آخر اسم بر می داریم ، اگر آخر اسم (ت) داشته باشد مثنای مؤنث وگرنه مثنای
مذکر است. یا از طریق معنا متوجه می شویم.
نکته - توجه داشته باشیم اگر آخر اسم (ة ، ـة) باشد هنگام تبدیل به مثنی تاء گرد به تاء کشیده (ت) تبدیل می شود.
نکته - یادمان باشد، برخی اسم ها در آخرشان (انِِ) دارد که جزء اصل کلمه است، بنابراین اینگونه اسم ها مثنی نیستند.
مانند :
سُلطان ، سلمان ، فَرحان ، عثمان
نکته : اسم مثنّی با (انِِ و یْنِِ) از نظر معنی هیچ فرقی با هم ندارند . فقط این را بدانید که اسم مثنّی با یْنِِ در اول جمله نمی آید.
اسمی که مثنی شود، اسم اشاره آن نیز باید مثنّی گردد ، بنابراین اسم اشاره برای مثنّای مذکر
(هذانِِ این دو ، اینها) و برای مثنّای مؤنث (هاتانِِ این دو ، اینها) است که هر دو برای اشاره نزدیک می باشد.
مانند:
هذانِِ قلمانِِ :
این دو قلم است
هذانِِ الطالبانِِ فی الصَّف :
این دو دانش آموز، در کلاس هستند
هاتانِِ شجرتانِِ :
این دو درخت است
هاتانِِ المَرأتانِِ ، عالمَتانِِ :
این دو زن، دانشمند هستند
اگر بعد از اسم اشاره مثنی ، واژهای با ال بیاید؛ میتوان اسم اشاره را (این) ترجمه کنیم و اسم بعد آن را با پسوند (ها) ترجمه کنیم
هاتانِِ البِِنتانِِ ناجِِحتانِِ :
این دخترها ، موفّق هستند.
