گام به گام مطالعات اجتماعی سال نهم درس سوم

 چهره زمین 

 فعالیت صفحه 16 مطالعات اجتماعی  سال نهم 

1- زیست کره برای حیات به هر یک از سه بخش سنگ کره، آب کره و هوا کره چه نیازی دارد؟ توضیح دهید.

الف)سنگ کره:

1) ارتباط دهنده میان هواکُره، آ بکُره و زیست کُره است.

2) تأمین کننده خاک برای کشاورزی، چراگاه ، کشتزار لانه سازی و.. برای جانوران زیست کره

ب) آب کره:

1) منشاء حیات درکره زمین هستند.

2). گازها ی حل شده در اقیانوس ها مخزن گازهای کره زمین هستند. که برای ادامه زندگی بسیاری از گونه

های حیات در زیر آب، ضروری اند

3) آب دریاها نقش مهمی در چگونگی آب و هوای جهان دارد.

4) تعدیل کننده آب وهوا ی کره زمین است . که همه این موارد برای زیست کره لازم است.

ج) هواکره

1) لایه گاز اُزن پوششی است برای زمین در برابر پرتوهای فرابنفش آمده از خورشید.

2) امکان جابجایی برخی گازهای ارزشمند مانند بخار آب را فراهم میکند.

3) هواکره باعث می شود تا شهاب وارهای کوچک پیش از برخورد با زمین در آسمان بسوزند.

4) هواکره در متعادل کردن دمای زمین هم موثر است. اگر چنین پدیده ای نبود، میانگین دمای زمین بجای 15

درجه ی سانتی گراد که اکنون است، باید 18 - درجه می شد که در این دما امکان پدیدار شدن زیست کره

بسیار ضعیف بود. (در این پدیده که اثر گلخانه ای نام دارد گرمایی که از سطح زمین بیرون رفته است در میان

مولکول های هواکره نگه داشته می شود. بخار آب، دی اکسید کربن، متان و اوزون از گازهای گلخانه ای اصلی

در هواکره زمین اند. )

2- آیات قرآن کریم را بخوانید و ارتباط آنها را با این درس توضیح دهید.

- آیه 29 سوره شورا:

در قران کریم در آیه 29 سوره شوری می فرمایند(از نشانه های خداست آفرینش آسمان ها و زمین و

جنبندگانی که در آنها خلق و پراکنده نموده است) می بینی که دراین آیه از جنبندگان و موجوداتی یاد شده که

در آسمانها زندگی میکنند. پس بیرون از کره زمین هم موجودات زنده دیگری وجود دارند . اما در این باره که این

موجودات زنده انسان اند یا نه قران سخنی نمی گوید.
 

دانشمندان در تحقیقات گسترده خود به دنبال پاسخ به این سؤال هستند که آیا موجودات زنده، نبات، اب،

تمدن، در کرات دیگر وجود دارد یا نه؟ حضرت علی(ع) می فرمایند:" این ستارگان شهرهایی هستند مانند شهر

های روی زمین و هر شهری با شهر دیگر با ستونی از نور مربوط می شود."

- آیه 22 سوره بقره:

اشاره به زمین ونیروى جاذبه اش که به شما اجازه حرکت و استراحت و ساختن خانه و لانه و تهیه باغ ها و

زراعت ها و انواع وسائل زندگى مى دهد، نعمت دیگرى است، هیچ فکر کرده اید که اگر جاذبه زمین نبود در یک

چشم بر هم زدن همه ما و وسائل زندگیمان بر اثر حرکت دورانى زمین به فضا پرتاپ و در فضا سرگردان مى

شد! سپس به نعمت آسمان مى پردازد و مى گوید: (و السماء بِناء). « آسمان را همچون سقفى بر بالاى سر

شما قرار داد » که همان جو زمین است، یعنى قشر هواى متراکمى که دور تا دور کره زمین را پوشانده، و طبق

نظریه منظور از کلمه « سماء » دانشمندان ضخامت آن، چند صد کیلومتر است. اگر این قشر مخصوص هوا که

همچون سقفى بلورین، اطراف ما را احاطه کرده نبود، زمین دائما در معرض رگبار سنگهاى پراکنده آسمانى بود

و عملا آرامش از مردم جهان سلب مى شد.

گام به گام مطالعات اجتماعی سال نهم

 فعالیت صفحه 18 مطالعات اجتماعی  سال نهم 

3- جدولی با دو ستون رسم کنید: الف) کوهستانها و دامنه آنها، ب) جلگه ها و دشتها. سپس، به طورگروهی

موارد استفاده و بهره برداری انسان از هر یک را در همان ستون فهرست کنید.

 فعالیت صفحه 20 مطالعات اجتماعی  سال نهم 

۴- به تصاویر بالا دقت کنید و توضیح دهید که در هر یک، تأثیر فعّالیت انسان بر ناهمواری‌ها و محیط طبیعی

چگونه است.

دخالت انسان مانند برداشت بی‌رویه از منابع آبی باعث خشک شدن دریاچه شده است.

با استخراج منابع موجود در طبیعت شکل ظاهری آن را بر هم زده است.

برای استفاده از آب، در دل کوه‌ها سد درست کرده است.

کوه‌ها را برای استفاده از زمین کشاورزی تراشیده است.برای سهولت در عبور و مرور، در دل کوه‌ها

تونل و جاده احداث کرده است.

جنگل‌ها را برای سکونت خود به روستا تبدیل کرده است.

۵- گفت‌وگو کنید و دلیل و مثال بیاورید: به نظر شما، امروزه انسان بیشتر زندگی خود را با ناهمواری‌های زمین

انطباق می‌دهد یا برعکس، ناهمواری‌ها را برای مقاصد خود تغییر می‌دهد یا هر دو؟ هر دو میزان دست کاری و

دخالت انسان در محیط های طبیعی نسبت به گذشته بیشتر شده است یا کمتر؟ چرا؟

بیشتر، انسان به منظور بهره‌برداری از منابع موجود در یک محیط تغییراتی در آن ایجاد می‌کند. انسان تنها

موجودی است که به سبب تفکر و خلاقیت توانسته است ابزارهای مختلفی بسازد و به کمک آنها شکل رابطه

خود با محیط را تغییر دهد. مثلاً خانه‌های مسکونی انسان‌های اولیه را با خانه‌های امروزی مقایسه کنید. انسان

به مرور زمان، میزان دخالت و بهره برداری خود از محیط، بسیار گسترده و کامل‌تر کرده است.