درسنامه قواعد درس اول (بخش سوم) عربی هفتم

3- اسـم جمع :

اسمی است که بر بیشتر از دو نفر یا دو چیز دلالت کند و به سه شکل زیر آورده می شود:

1) جمع مذکّر سالم

2) جمع مؤنث سالم

3) جمع مُکسّر

- جمع سالم :

به دو نوع جمع اوّل ، سالم میگویند ، چون در این نوع جمع شکل مفرد کلمه تغییر نمی کند و فقط با اضافه کردن علامت جمع به آخر اسم مفرد ، به

جمع تبدیل می شود.

علامت جمع مذکّر سالم ( ونَ –ینَ ) است که به آخر اسم مفرد مذکّر اضافه می شود .

طالب + ونَ = طالبونَ

طالب + ینَ = طالبینَ

که معنی هر دو دانش آموزان میشود

علامت جمع مؤنّث سالم (ات) است که به آخر اسم مفرد مؤنّث اضافه می شود .

طالبة + ات = طالبات :

دانش آموزان

لاعبه+ ات = لاعِبات :

بازیکنان

در موقع اضافه شدن (ات) به آخر اسم مفرد مؤنّث (ة) از آخر اسم حذف می شود .

- جمع مکسّر (شکسته) :

برخی از اسم های مذکر و مؤنث به شیوه خاصی جمع بسته میشوند که در آن شکل مفرد کلمه تغییر می کند. این نوع جمع قانون خاصی ندارد و

باید آنها را حفظ کرد. البته گاهی اوقات بر وزن مفاعِل ، مفاعیل و فواعِل ، فواعیل نیز می آیند.

مثال:

حدیقَة : حدائق

صَف : صُفوف

مَسْجِِد : مَساجِِد

- برخی از جمع های مکسر به جمع های مؤنث سالم بسیار شبیه هستند؛ این گونه جمع ها عبارت اند از :

اوقات ، ابیات ، اموات ، اصوات ، نِکات .

که مفرد آنها به ترتیب عبارتند از :

وقت ، بیت ، میّت ، صَوت ،

- نکتة ای که باید در تست ها به آن توجه کرد، این کلمات جمع مکسر هستند.

نکته - برای تشخیص مذکر یا مؤنث بودن جمع های مکسر به شکل مفرد آن نگاه می کنیم. مانند:

الف ـ حدائق (باغ ها) جمع مکسر و مؤنث است چون مفرد آن حدیقة : (باغ) مؤنث است .

ب ـ مساجِِد: (مسجدها) جمع مکسر و مذکر چون مفرد آن مسجِِد : (مسجد) مذکر است.

برای اشاره به اسم های جمع : از هؤلاءِ (اینها) برای اشاره به نزدیک و اولئکَ (آنها) برای اشاره به دور استفاده می کنیم و این اسمهای اشاره

برای مذکّر و مؤنّث فرقی ندارند .

مثال : 

هؤلاءِ طالبونَ                                   

اولئکَ طالبونَ

هؤلاءِ طالِبات  

اولئکَ طالِبات

نکته - اسم اشاره هؤلاءِ و اولئکَ فقط برای اسم های جمعی به کار میرود که بر اشخاص (انسان) دلالت کند.

هؤلاءِ مُعَـلِّـمُونَ      

هؤلاءِ مُعَلـِّـمات

اولئکَ طُلّابٌ     

هؤلاءِ طبیباتٌ

اگر اسم بعد از هؤلاءِ و اولئکَ ، (ال) داشته باشد، اسم اشاره ها را مفرد ترجمه می کنیم ؛ در غیر این صورت اسم اشاره را جمع معنی می کنیم

مثال :

هؤلاءِ المُعلِّمونَ فی المدرسة :

این معلم ها در مدرسه هستند.

هؤلاءِ معلِّمونَ عالِمونَ :

اینها معلمانی دانشمند هستند.