سنگ ها
فکر کنید صفحه 105
در شکل زیر دو نوع سنگ دیده می شود.
۱- کدام سنگ دارای استحکام بیشتری است؟
سنگ الف، زیرا در فرآیند دگرگونی گرما و فشار زیادی تحمل کرده و محکم شده است.
۲- کدام سنگ برای نمای ساختمان مناسبتر است؟ چرا؟
سنگ الف – چون محکم تر است و به آسانی خراب نمیشود.
هوازدگی
فکر کنید صفحه 115
شکل زیر مربوط به دو کوه است. مقدار فرسایش آنها را با هم مقایسه کنید.
کوه پیر |
میزان فرسایش در کوه پیر بیشتر است ودر اثر آب و باد تغییرات زیادی کرده استکوه پیر به طور مداوم در حال فرسایش و کم ارتفاع شدن است و خاک بیشتری دارد کوه پیر دره های وسیع دارند |
کوه جوان |
کوه جان ارتفاع بلندتر و فرسایش کمتر و سنگ های صخره ای و نوک تیز دارد کوه جوان دره های تنگ و عمیق دارد |
نور و ویژگی های آن
آزمایش کنید صفحه 123
هدف آزمایش: ایجاد باریکهٔ نور
مواد و وسایل: چراغ قوه، یک تکه مقوا، نوارچسب
روش اجرا :
1- دایره ای به اندازهٔ سطح شیشهٔ چراغ قوه از مقوا جدا کنید.
2- شکافی به عرض یک تا دو میلی متر مطابق شکل الف روی مقوا ایجاد کنید.
3- مقوای شکاف دار را بر دهانهٔ چراغ قوه با نوارچسب نصب کنید تا آن را به طور کامل بپوشاند.
4- در مکانی نسبتاً تاریک، چراغ قوه را مطابق شکل ب در لبهٔ میز نگه دارید و آن را روشن کنید. باریکهٔ نور بر
سطح میز تشکیل می شود.
این آزمایش پاسخ ندارد و باید به روشی عملی انجام شود
شکست نور
آزمایش کنید صفحه 137
هدف آزمایش : بررسی شکست نور در یک تیغهٔ شیشه ای
مواد و وسایل : چراغ قوه یا لیزر مدادی، تیغهٔ شیشه ای
روش اجرا :
1- تیغهٔ شیشه ای را روی سطح میز قرار دهید و باریکهٔ نور را به طور عمود بر یکی از وجوه آن بتابانید (شکل
الف).
2- با توجه به مسیر باریکهٔ نور پس از عبور از تیغهٔ شیشه ای، امتداد باریکهٔ نور را در شکل الف کامل کنید.
3- آزمایش را برای حالتی که مطابق شکل ب تیغهٔ شیشه ای اندکی چرخیده است، انجام دهید. با توجّه به
نتیجهٔ آزمایش، امتداد باریکهٔ نور را روی شکل ب کامل کنید.
مخلوط و جداسازی مواد
پرسش های بالای متن صفحه 2
الف) مواد خالص را در شکل بالا مشخص کنید
نمک-آب مقطر
ب) در شکل بالا مخلوطها را مشخص کنید.
آجیل-شربت آبلیمو
تغییرهای شیمیایی در خدمت زندگی
گفت و گو کنید صفحه 10
دربارهٔ مفید یا مضر بودن هریک از تغییرهای شـیمیایی نشـان داده شـده در شـکل ٢ ،در کلاس گفت و گو کنید.
سوختن جنگل | سوختن جنگل مضر است ولی از یک طرف باعث فعال شدن دانه ی سخت و نهفته درختان در روی زمین می شود . |
پیر شدن | رشد تکامل فرد مفید و پیر شدن سلول ها مضر است |
فاسد شدن سیب | مضر است ولی باعث بازگشت مواد به طبیعت میشود |
زنگ زدن آهن | مضر است ولی باعث بازگشت مواد به طبیعت میشود |
پوسیدن کاغذ | مضر است ولی باعث بازگشت مواد به طبیعت میشود |
از درون اتم چه خبر
گفتوگو کنید صفحه 22
در گروه خود دربارهٔ جدول بالا گفت و گو کنید. نتایج گفت و گو را در دو عبارت بنویسید.
الکترون دارای بار الکتریکی منفی و پروتون دارای بار مثبت و نوترون بدون بار یا خنثی است.
تعداد بارهای مثبت و منفی (الکترونها و پروتونها) در اتم با هم برابر است و مجموع آنها صفر میشود، یعنی
اتم خنثی است و جرم نسبی الکترون بسیار ناچیز است و جرم نسبی پروتون و نوترون تقریباً با هم برابر است.
تنظیم عصبی
فعالیت صفحه 29
روی صندلی بنشینید و یک پای خود را روی پای دیگر بیندازید. با یک چکش پلاستیکی ضربه ای به زیر زانو وارد
کنید تا پاسخ انعکاسی را ببینید.
با ضربه به زیر زانو ساق پا به سمت بالا پرتاب میشود.
حس و حرکت
فعالیت صفحه 36
چشمان یکی از اعضای گروه را با یک پارچهٔ تیره با احتیاط ببندید. چراغ قوهای را روشن کنید و نور آن را در فاصلهٔ
۱۵ – ۱۰ سانتیمتری به بخشهای مختلف بدن او بتابانید.
– آیا دانشآموز نور را احساس میکند؟
خیر، برای دیدن اجسام باید نور به چشم ما برسد تا گیرندههای نوری پیامها را دریافت کنند. بنابراین وقتی
چشمها بسته است، نور حس نمیشود.
چراغ قوه را به پوست نزدیکتر کنید؛ آیا او نور را احساس میکند؟
خیر، زیرا در پوست انسان گیرندههای حساس به نور وجود ندارد.
دانش آموز در فاصلهٔ نزدیک میفهمد که چراغ قوه به او نزدیک شده است؛ چرا؟
در نور کم سلولهای استوانهای شبکیه شروع به فعالیت کرده و باعث دید در تاریکی میشوند. (ممکن است
پوست ما حرارت کم چراغ قوه را حس کند.)
دربارهٔ نتایج این فعالیت با هم کلاسی های خود بحث کنید.
هر محرکی در هر جای بدن احساس نمیشود. برای مثال پوست نمیتواند نور را حس کند و این عمل با چشم
انجام میشود.
تنظیم هورمونی
اطلاعات جمع آوری کنید صفحه 48
دربارهٔ محل دقیق هریک از غدد دستگاه هورمونی اطلاعاتی را جمع آوری، و گزارش آن را در کلاس ارائه کنید.
1- هیپوفیز: زیر مغز (هیپوتالاموس)
2- تیروئید: زیر حنجره
3- پاراتیروئید: پشتی تیروئید
4- پانکراس: پشت معده جلوی مهره اول و دوم کمر
5- فوق کلیه: چسبیده به بالای دو کلیه
6- بیضهها: زیر شکم داخل کیسه بیضه
7- تخمدانها: دو طرف داخل شکم در پایین و جلوی روده (کنار رحم)