گام به گام فارسی نهم درس اول

بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار

خوش بود دامن صحرا وتماشای بهار

در صبح زود اوّل بهار که طول شب و روز آن یکسان است، رفتن به صحرا و تماشای کردن گل های زیبای بهاری، لذّت بخش است.

آفرینش همه تنبیه خداوند دل است

دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار

تمام پدیده های آفرینش برای آگاه کردن انسان های عارف است و اگر کسی وجود خدا را انکار کند و به خدا ایمان نیاورد، ذوق واحساسی ندارد.

این همه نقش عجب، بر در و دیوار وجود

هر که فکرت نکند، نقش بود بر دیوار

هر کسی که با این همه نقش ها و پدیده های عجیب به آفریننده ی آنها نیندیشد، همانند تصویر روی دیوار، بی احساس و بی روح است .

کوه دریا و درختان، همه در تسبیح اند

نه همه مستمعی فهم کند این سرار

کوه و دریا و درختان (همه موجودات در حال نیایش خداوند هستند ) امّا هر شنونده ای این راز را درک نمی کند.

خبرت هست که مرغان سحرمی گویند: 

آخر ای خفته، سر از خواب جهالت بردار؟

آیا خبر داری که پرندگان سحری به هنگام صبح می گویند: ای انسان غافل، از بی خبری و نادانی، رها شو؟

تا کی آخر چو بنفشه، سر غفلت در پیش؟

حیف باید که تو در خوابی و نرگس، بیدار

تا کی می خواهی مانند گل بنفشه در غفلت و نادان به سر ببری . حیف است که تو بی خبر و غافل باشی و گل نرگس بیدار و آگاه باشد.

که تواند که دهد میوۀ الوان از چوب؟

یا که داند که گل صد برگ از خار؟

چه کسی می تواند از چوب درخت، میوه های رنگارنگ و از خار، گل های سرخ زیبا، پدید آورد؟

عقل، حیران شود از خوشۀ زرین عنب

فهم، عاجز شود از حقه یاقوت انار

عقل از زیبایی خوشه طلایی انگور، متحیّر می شود و فهم از درک زیبایی و ظرافت دانه های انار که مانند یاقوتی سرخ و ارزشمند است، ناتوان است.

پاک و بی عیب خدایی که به تقدیر عزیز

ماه و خورشیدمسخر کند و لیل و نهار

خداوند پا ک و بی عیب با فرمان خود، تمام پدیده ها و موجودات را (ماه و خورشید و شب و روز را) مطیع خود کرده است.

تا قیامت سخن اندر کرم و رحمت او

همه گویند و یکی نیاید ز هزار

گر همه مردم تا روز قیامت درباره ی بخشش و لطف خداوند سخن بگویند باز هم یکی از هزاران لطف و رحمت خداوند، گفته نمی شود.

نعمتت بار خدایا، ز عدد بیرون است

شکر انعام تو هرگز نکند شکرگزار

پروردگارا نعمت های تو قابل شمارش نیست و هیچ انسان شکر گزاری نمی تواند، شکر نعمت های بی کران تو را به جای آورد.

سعدیا، راست رُوان گوی سعادت بردند 

راستی کن که به منزل نرسد، کج رفتار

ای سعدی، انسان های درست کار، به سعادت و خوش بختی می رسند، بنابر این تو هم انسانی صادق و راستگو باش، زیرا انسان های بدرفتار به هدف و مقصودش نمی‌رسد

 خودآزمایی صفحه 14 

1- چند نمونه از جلوه های زیبایی آفرینش و نعمت های خدا را در درس، بیابید و بیان کنید.

عقل حیران شود از خوشۀ زرین عِنَب

فهم، عاجز شود از حقۀ یاقوت انار

که تواند که دهد میوۀ اَلوان از چوب؟

یا که داند که بر آرد گل صد برگ از خار؟

پاک و بی عیب خدایی که به تقدیر عزیز

ماه و خورشید مُسَخر کند و لیل و نهار

2- مفهوم آیۀ 44 سورۀ اِسراء با کدام بیت درس، تناسب دارد؟

کوه و دریا و درختان، همه در تسبیح اند نه همه مستمعی، فهم کند این اَسرار

یعنی چیزی در جهان نیست، مگر آنکه خدا را تسبیح کند و به پاکی بستاید، لیکن شما تسبیح آنها را نمیفهمید.

3- پیام بیت پایانی شعر را توضیح دهید.

سعدیا، راست روان گوی سعادت بردند

راستی کن که به منزل نرسد، کج رفتار

راست گویی و کردار راست باعث خوشبختی و آرامش انسان و دروغ گفتن باعث شکست و ناکامی میشود.

4- چرا انسان ها نمیتوانند شکرگزار نعمتهای الهی باشند؟

چون آفریده ها و نعمتهای خدا بیشمار هستند.

 گفت وگوی صفحه 14