ورود اسلام به ایران
فعالیت صفحه 65
۱-کاربرگه شماره۷ نمودار علت و معلمل را در کلاس انجام دهید.
معلول :
امپراتوری ساسانیان ، سقوط کرد و اعراب مسلمان،ایران را فتح کردند.
علت ها :
۱- انقراض حکومت حیره توسط خسروپرویز. زیرا این دولت سد محکمی بین ایران و عربستان به شمار می رفت.
۲-برتخت نشستن ۱۰پادشاه در طول۴سال،ضعف سلسله و رقابت شدید درباریان را نشان می دهد که کشور
را از لحاظ سیاسی فلج کرد.
۳-شکست در جنگ با هتپال و پرداخت مخارج سنگین به آنان، بروز قحطی و طاعون در زمان قباد و جنگ های
زمان انوشیروان ، مشکلات اقتصادی و اجتماعی بسیاری را برای کشور به وجود آورد.
۴-ایجاد بدعت ها و سخت گیری های مذهبی
۵-بی عدالتی ها و تبعیض های اجتماعی و مالیات های سنگین
۶-ایمان سپاهیان مسلمان به خدا که چه شکست بخورند چه پیروز شوند، به موفقیت رسیده اند.
۷-ساختار قدرت ساسانیان قادر نبود در تنظیم رابطه میان نهادهای صاحب نفوذ تعادلی پایدار پدید آورد. حتی
نتوانست با تغییر و انجام اصلاحات تعادل خود را حفظ کند.
عصر طلایی فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی
فعالیت صفحه 70
۱-با توجه به متن درس آیا سلسله های ایرانی از نظر رابطه با خلافت عباسی به قدرت رسیدن، مانند هم
بودند؟مثال بزنید.
طاهریان و سمانیان با فرمان خلفای عباسی به قدرت رسیدند و با تایید آنها به حکومت خود ادامه دادند. اما
بنیانگذاران سلسله های صفاریان،علویان طبرستان و آل بویه بی آنکه اجازه و فرمانی از خلفای عباسی
بگیرند،حکومت خود را بر پا کردند. طاهریان و سامانیان روابطی دوستانه با خلافت عباسیان برقرار کردنداما روابط
صفاریان و علویان طبرستان با خلافت عباسی خصمانه بود. آل بویه هم با تصرف بغداد، خلفای عباسی را تحت
نفوذ و سلطه خود گرفتند.
۲-متنی را که از کتاب تاریخ سیستان انتخاب شده بخوانید. از این متن به چه نکاتی درباره رابطه صفاریان با
خلافت عباسی پی می برید؟
رابطه صفاریان با خلفای عباسی خصمانه بود و حتی یعقوب قصد داشت بغداد را تصرف کند چون معتقد بود
عباسیان حکومت خود را با مکر و حیله به دست آوردند و هرکسی به آنها خدمت کند عاقبت خوبی ندارد.
غزنویان ، سلجوقیان و خوارزمشاهیان
فعالیت صفحه 82
۱-چرا در بین سه سلسله ترک تبار سلجوقیان اهمیت بیشتری در تاریخ ایران داستند؟
به سبب نقشی که در تحولات ایران و سایر سرزمین های اسلامی داشتند و ه به سبب وسعت قلمرو که از
نزدیکی ماوراء النهر در شرق تا سواحل دریای مدیترانه
۲-به طور گروهی و با همفکری یکدیگر کاربرگ شماره ۸ غزنویان وسلجوقیان را در کلاس کامل کنید.
| سلسله ها | غزنویان | سلجوقیان |
| بنیان گذار | الپتکین | طغرل |
| شاهان مشهور |
محمودغزنوی مسعودغزنوی |
آلب ارسلان سلطان ملکشاه |
| زمان ودوره حکومت | از اواسط قرن چهارم تا اواسط پنجم | از اواسط پنجم تا اواخر قرن ششم |
| محدوده و قلمرو حکومت |
از شمال تا دریاچه آرال از غرب تا قلمرو آل بویه از شرق تا هند از جنوب تا دریای عمان |
از شمال تا دریای خزر از غرب تا دریای مدیترانه از شرق تا نزدیکی چین و رود سیحون از جنوب تا دریای عمان و خلیج فارس |
| رویدادهای مهم |
از بین بردن بقایای صفاریان لشکرکشی به هندوستان شکست از طغرل سلجوقی |
شکست مسعود در جنگ دندانقان شکست امپراتوری روم شرقی در نبرد ملازگرد از بین بردن بقایای دولت ال زیار و آل بویه گرفتن قسمت های بزرگی از آسیای صغیر تاسیس مدارس نظامیه |
۳-چرا گردشگرانی که به ترکیه می روند در این کشور اثار و بناهایی از سلجوقیان مشاهده می کنند؟
چون قلمرو سلجوقیان از غرب تا دریای مدیترانه گسترش داشت و آلب ارسلان در نبرد ملازگرد امپراتور روم را
اسیر کرد و ترکیه جزو قلمرو سلجوقیان شد.
میراث فرهنگی ایران در عصر سلجوقی
فعالیت صفحه 86
۱-کاربرگ شماره ۹ (شخصیت های تاریخی) را در کلاس انجام دهید.
شخصیت های متن :
۱-عمیدالملک کندری
۲-خواجه نظام الملک توسی
۲-دیوان های سلجوقی را به موارد مشابه امروز مربوط کنیید
عرض : وزارت کشور
اشراف : سازمان بازرسی کل کشور
استیفا : سازمان امور اقتصادی و مالیاتی
حمله چنگیز و تیمور به ایران
فعالیت صفحه 93
۱-آیا به نظر شما علت هجوم مغولان به ایران فقط قتل اعضای کاروان تجاری آنها بود؟
خیر-چنگیزخان تصمیم داشت به کشورهای اطراف حمله کند و با قتل و کشتار به غارت ثروت های مردم آن
سرزمین ها بپردازد و لازم بود که این بهانه با قتل اعضای کاروان تجاری به دست آید.
۲-کار برگه شماره ۱۰ نمودار علت و معلول پایه هشتم
علت ها :
علت های مربوط به مبدا (مغول ها و مغولستان)
-افزایش جمعیت قبایل مغول و.
-انگیزه های اقتصادی و بازرگانی
-تصرف سرزمین های آباد و ثروتمند
-توجه شدید مغولان به امر تجارت و نفوذ در غرب و مانع تراشی خوارزمشاهیان
-کشته شدن بازرگانان مغول توسط حاکم شهر اترار
علت های مربوط به مقصد(ایران و ایرانیان)
-ضعیف بودن حکومت خوارزمشاهیان و تسلط نداشتن بر فرمانروایان محلی
-دشمنی با خلیفه عباسی و تحریک دشمنان توسط خلیفه
-ضعف اقتصادی و فساد سیاسی
-دخالت های مادر سلطان در کارها
-از بین بردن دولت قراختابیان توسط سلطان محمد به عنوان سدی در برابر مغولان
معلول:
هجوم مغول ها به سرزمین ایران و اشغال و تخریب آن.
۳-از متون شماره (۱) و (۲) چه چیزی درباره حمله مغول ها استنباط می کنید؟
مغول ها با حمله خودشان،شهرهای آباد ما را ویران کردند و بسیاری از مردان و زنان و کودکان را به قتل
رساندند.
۴-به نقشه دقت کنید و بگویید کدام ولایات ایران مورد هجوم لشکریان چنگیزخان مغول قرار گرفتند.
اترار - گرگانج - بخارا - مرو - توس - نیشابور - سمرقند - بلخ - هرات / اردبیل - تبریز - مراغه - همدان - ابسکون
- ری - نخجوان
پیروزی فرهنگ بر شمشیر
فعالیت صفحه 101
۱-به تصویر گنبد سلطانیه مسجد جامع ورامین و ارگ علیشاه تبریز دقت کنید. شباهت های آنها چیست؟
این بنا دارای گنبد و ایوان بادگیر برای خنک شدن هوا در فصل های گرم هستند.
از کدام فنون معماری و هنرها به منظور ساختن و زیباسازی آنها استفاده شده است؟
گچبری،کاشی کاری،نگاری گری،فلزکاری و..
ویژگی های طبیعی آسیا
فعالیت صفحه 106
1- با توجه به نمودار، وسعت قاره ها را با یکدیگر مقایسه کنید.
1- آسیا
2- آفریقا
3- امریکای شمالی
4- امریکای جنوبی
5- قطب جنوب
6- اروپا
7- اقیانوسیه
ویژگی های انسانی و اقتصادی آسیا
فعالیت صفحه 114
۱-نقشه پراکندگی جمعیت در آسیا را با نقشه ناهمواری ها و آب و هوا بر هم منطبق و مقایسه کنید.
الف)چرا در مشرق و جنوب شرقی آسیا تراکم جمعیت زیاد است؟
به دلیل جلگه های پست و هموار، باران فراوان، آب و هوای گرم و مرطوب و خاک آبرفتی
ب)کدام نواحی آسیا بسیار کم جمعیت یا خالی از جمعیت است؟ چرا؟
نواحی مرتفع چون فلات تبت و هیمالیا و بیابان های وسیع به دلیل سرمای طاقت فرسا، کم بودن زمین های
کشاورزی و مشکلات حمل و نقل
ویژگی های منطقه جنوب غربی آسیا
فعالیت صفحه 122
۱-روی نقشه، مسیر سه ضلع مثلثی که منطقه جنوب غربی آسیا را در خود جای داده دنبال و راس هر ضلع را
پیدا کنید و نام ببرید
تنگه بسفر و داردانل در ترکیه تا کوه های پامیر در مشرق و برآنجا تا خلیج عدن و باب ائمنداب
۲-منطقه جنوب غربی آسیا به کدام قاره ها متصل است؟
اروپا و افریقا
۳-دریاها و اقیانوس های مهمی را که در این منطقه قرار دارد، روی نقشه پیدا کنید و نام ببرید.
دریای خزر - دریای سیاه - دریای مدیترانه – دریای سرخ - دریای عمان - خلیج فارس - افیانوس هند
۴-دو کشور وسیع منطقه جنوب غربی آسیا کدام اند؟
عربستان-ایران
ایران و منطقه جنوب غربی آسیا
فعالیت صفحه 129
به چند گروه تقسیم شوید و با همفکری به پرسش ها پاسخ دهید.
۱-چرا دسترسی به دریا و آب های آزاد اقیانوس ها تا این حد برای کشورها، مهم است؟ دلیل بیاورید.
چون استفاده از حمل و نقل ارزان کالاها و انرژی را میسر می سازد و موقعیت بندرگاهی در سواحل دریا اهمیت
زیادی دارند.
۲-متن را بخوانید و علل کشمکش ها و جنگ ها در منطقه آسیای جنوب غربی را به طور خلاصه فهرست کنید
۱) وجود نفت و مواد اولیه
۲) وابستگی به قدرت های بزرگ جهانی
۳) حضور رژیم اشغالگر قدس در منطقه و حمایت آمریکا و انگلیس از آنها
۴) ایجاد پایگاه های نظامی توسط انگلیس و برخی قدرت های دیگر و استقرار تسلیحات نظامی آنها در منطقه
۳-اگر در منطقه به جای اختلاف ها، صلح و آشتی و همکاری بین کشورها برقرار شود، چه پیامدهایی برای
مردم منطقه دارد؟
موجب پیشرفت کشورهای منطقه،همبستگی بیشتر مردم منطقه و درآمد بیشتری برای مردم منطقه و توسعه
روابط اقتصادی-سیاسی و فرهنگی کشورها می شود. بنابراین نفوذ قدرت های جهانی و استعمارگر کاسته
می شود.
