حمله چنگیز و تیمور به ایران
1- مغولان از چه اقوامی بودند و در کجا می‌زیستند؟
مغولان از اقوام بیابان‌گردی بودند که در سرزمین مغولستان واقع در شمال چین و جنوب سیبری می‌زیستند.
2- شیوه‌ی زندگی مردمان مغولستان چگونه بود؟
آب و هوای سرد و خشک منطقه، موجب شده بود که آن‌ها شیوه زندگی کوچ‌نشینی و دامداری را برگزینند
3- چرا قبایل مغول به غارت یکدیگر و همسایگان روی آوردند؟
قبایل مغول تا پیش از چنگیز خان پراکنده بودند و حکومتی نداشتند. این قبایل به سبب افزایش جمعیت و کمبود مراتع ناگزیر بودند برای تأمین زندگی، به غارت یکدیگر و همسایگان روی آورند.
4- چنگیز که بود و چه کرد؟
چنگیز رییس یکی از قبایل مغول بود که قبیله‌های مغول را زیر فرمان خود درآورد و حکومتی نیرومند تشکیل داد و برای اداره‌ی آن کشور، مجموعه قوانینی را با عنوان یاسای چنگیزی تدوین کرد و به اجرا گذاشت.
5- یکی از اصول مهم یاسای چنگیزی چه بود؟
آن بود کسانی که خود را تسلیم سپاه مغول می‌کردند، از قتل و غارت در امان بودند، اما آنان که مقاومت می‌کردند، باید قتل عام و غارت می‌شدند.
6- چنگیز چگونه فردی بود؟
چنگیز در فنون رزمی مهارت کامل داشت و در حیله‌های جنگی استاد بود. وی، مردی بی رحم بود و سربازان و حتی فرزندانش باید بدون چون و چرا فرمانش را اجرا می‌کردند
7- مغولان پس از آنکه متحد و قدرتمند شدند به چه فکری افتادند؟
به فکر حمله به سرزمین‌های آباد و تصاحب ثروت آن‌ها افتادند. آن‌ها نخست به چین حمله و شهر ثروتمند پکن را تسخیر و غارت کردند.
8- مغولان چگونه به مرزهای ایران نزدیک شدند؟
مغولان با فتح سرزمین‌هایی در غرب مغولستان، به مرزهای ایران نزدیک شدند.
9- بهانه چنگیز خان برای حمله به ایران چه بود؟
در زمان سلطان محمد خوارزمشاه وقتی اعضای یک کاروان تجاری مغول به یکی از شهرهای ایران آمده بودند، به دستور حاکم آن شهر به جرم جاسوسی دستگیر و کشته شدند. چنگیز خان این موضوع را بهانه قرار داد و با لشکری عظیم به ایران هجوم آورد.
10- سلطان محمد خوارزمشاه در مقابل مغولان چه کرد؟
سلطان محمد به مقابله شتافت، اما در همان برخورد اول با سپاه مغول، چنان دچار بیم و هراس شد که فرار کرد. فرار او، روحیه سپاهیان و مردم را ضعیف کرد.
11- سلطان جلال الدین خوارزمشاه در مقابل مغولان چرا نتوانست کاری از پیش ببرد؟
او در یک جنگ بر مغولان پیروز شد اما به دلیل اختلافات و درگیری‌های داخلی، کاری از پیش نبرد. در آن شرایط حساس، برخی از سرداران و حاکمان محلی و نیز خلیفه‌ی عباسی نه تنها جلال الدین را یاری نکردند، بلکه با وی درگیر جنگ شدند.
12- نتیجه حمله چنگیزخان به ایران چه بود؟
بر اثر این هجوم، بسیاری از ایرانیان جان باختند و تعداد زیادی به اسارت درآمدند یا آواره شدند. ترس و وحشت سراسر ایران را فرا گرفت و مردم دچار سرخوردگی شدند. از این رو میل به گوشه گیری و دوری از اجتماع در جامعه رواج یافت. شهرها و آبادی‌های زیادی را ویران کردند و آسیب فراوانی به مزارع کشاورزی و قنات‌ها وارد آوردند. مغولان همچنین مساجد و کتابخانه‌ها را خراب کردند و کتاب‌ها را سوزاندند
13- هلاکوخان که بود ؟ اقدامات او را بنویسید.
هلاکوخان نوه چنگیز بود. اومأمور شد فتوحان مغول را در ایران و دیگر بخش‌های جهان اسلام کامل کند. اقدامات او:
1) اسماعیلیان ایران را از بین برد و قلعه‌های آنان را تسخیر کرد
2) با تسخیر بغداد و کشتن خلیفه، خلافت عباسی را برانداخت.
14- اوضاع ایران در دوران فرمانروایی سلسله‌ی ایلخانان چگونه بود؟
ایران از نظر سیاسی یکپارچه و متحد شد و حکام و سرداران محلی تحت حاکمیت و سلطه‌ی مغولان، قرار گرفتند. حکومت ایلخانان با سایر حکومت‌های مغولی در آسیا و دولت‌های اروپایی ارتباط برقرار کرد.
15- پس از مرگ آخرین ایلخان مغول (ابوسعید) حکومت ایلخانان دچار چه وضعیتی شد؟
حکومت ایلخانان فرو پاشید. ایران یک بار دیگر گرفتار هرج و مرج، آشوب، جنگ و قتل و غارت‌های بی حساب شد، یکپارچگی و اتحاد سیاسی کشور ما از بین رفت و حاکمان محلی و سرداران مغول و غیر مغول، هر کدام بر بخشی از آن مسلط شدند و با یکدیگر به رقابت و ستیز برخاستند.
16- همزمان با فروپاشی حکومت ایلخانان، چه عواملی موجب بروز قیام‌های مردمی‌شد؟
بی‌عدالتی و ستمگری حاکمان محلی، خشم و نارضایتی مردم را برانگیخت و موجب بروز قیام‌های مردمی در گوشه و کنار ایران شدند.
17- قیام سربداران از کجا و بر اثر تعلیمات چه کسانی آغاز شد؟
از روستای باشتین در سبزوار آغاز شد. مردم سبزوار در آن زمان بر اثر تعلیمات شیخ خلیفه و شیخ حسن جوری آماده‌ی مقابله با ظلم و ظالمان شده بودند.
18- حکومت سربداران چگونه تأسیس شد؟
ساکنان روستای باشتین که از زیاده خواهی و گستاخی مأموران حاکم مغولی خراسان به ستوه آمده بودند، به پا خاستند و مأموران مغول را مجازات کردند. آنان سپس با شعار سر به دار می‌دهیم، تن به ذلت نمی‌دهیم، سپاه حاکم مغول را در آن ولایت شکست دادند. قیام به سرعت گسترش یافت و سربداران پس از تصرف شهر سبزوار، حکومت خود را تأسیس کردند.
19- تیمور که بود و چه کرد؟
تیمور گورکانی یکی از فاتحان مشهور در تاریخ است که بخش وسیعی از آسیا را فتح کرد و امپراتوری تیموری را بنیان گذاشت. او خود را از خاندان چنگیز می‌دانست. تیمور در بی رحمی و خونریزی دست کمی از چنگیز خان مغول نداشت
20- تیمور پس از تسلط بر ماوراءالنهر چه کرد؟
با سوء استفاده از اوضاع پریشان و آشفته‌ی ایران که بر هر گوشه‌ی آن خانی و سرداری حکومت می‌کرد، چندین مرتبه به کشور ما یورش آورد. یورش‌های تیمور نیز همچون هجوم چنگیز، آسیب و صدمات فراوانی به مردم ایران وارد کرد. در جریان این یورش‌ها، عده‌ی زیادی تلف شدند و اموال و دارایی مردم غارت گردید.
21- شاهرخ که بود و چه کرد؟
شاهرخ پسر تیمور، بر رقیبان خود برتری یافت و موفق شد بخش وسیعی از ایران را تحت تسلط خود درآورد
-مغولان در زمان خوارزمشاهیان به ایران هجوم آوردند.
-هجوم هولناک چنگیز یکی از فجایع تاریخ ایران بود.
- هلاکوخان پس از نابودی خلافت عباسی، حکومت ایلخانان را تأسیس کرد.
-حکومت سربداران، پشتیبان مذهب شیعه بود.
-حکومت سربداران پس از یورش تیمور به ایران از بین رفت.
-پایتخت تیمور شهر سمرقند بود.
-امپراتوری تیمور از مرزهای چین تا شام گسترش یافته بود.
-حکومت تیموریان سرانجام با ظهور حکومت صفویان در ایران از میان رفت.
